مروری بر تاریخچه ترازو

 
تَرازو :
میزان یا وزن‌سنج و جرم‌سنج نیز خوانده می‌شود، ابزاری است که برای سنجش مقدار (سنگینی) اجسام و انسانها از آن استفاده می‌شود.ترازوهای سنتی معمولاً از خاصیت اهرم و دو کفه و یک عقربه میزان به نام شاهین تشکیل شده‌اند.
برای سنجش وزن هر جسم از برابری آن با وزنه‌هایی پیش‌ساخته که بر اساس واحدهای وزنی اعم از مثقال و گرم و پوند و … که در دسترس هستند استفاده می‌گردد.

واژه شناسی :
واژه تراز در فارسی به معنی هم‌سطح بودن است و ترازو یعنی «وسیله‌ای که بااصل هم‌سطحی» کار می‌کند. این نام‌گذاری به تراز شدن شاهین ترازو بر درجهٔ میانی صفحه وزن‌نما اشاره دارد.

تاریخچه ترازو :
 

ترازو که دستگاهی جهت تعیین وزن اجسام می باشد از سالیان دور نیاز انسان ها در مصارف گوناگون بوده است، در مواردی نیز علاوه بر وزن کلی اجسام ، وزن ترکیبی اجسام نیز توسط ترازو توزین می گردد ، ترازوی طلا کشی که به ترازو زرگری نیز معروف می باشد که در زمان توزین، ترازو، وزن طلای به کار رفته در اجسام، توزین و مشخص می نماید، در نمونه ی دیگر می توان تعیین وزن و ترکیب وزنی آلیاز های فلزی را نام برد.

ترازو یکی از قدیمی ترین ابزارها جهت اندازه گیری می باشد ، که گذشته ی صنعت ترازو به حدود ۵۰۰۰ سال قبل از میلاد باز می گردد، با توجه به مقبره های فراعونه ی مصر دیده می شود که نقاشی ترازو بروی مقبره ها حکاکی و درج گردیده است، همچنین در زمان عهد عتیق به ترازو نیز اشاره های کوچکی گردیده است .
در زبان عربی نام ترازو ، میزان می باشد که در قران کریم نیز ترازو را با این نام به عنوان بر پا دارنده ی عدل و وسیله ای جهت سنجش معرفی شده است .
ترازو در گذشته کاربرد دیگری داشت که جهت اندازه گیری زمان نیز به کار می رفت ، در ریاضیات نیز از ترازو برای بدست آوردن نسبت مستقیم و معکوس استفاده می گردید .
ترازو امروزه در مدل های بسیار متنوع در حال تولید و پیشرفت می باشد ، ترازو سالهای زیادیست که از مدل ترازوی قپانی ، ترازوی عقربه ای به ترازوی دیجیتالی تغییر یافته و ابزار استفاده شده در ترازوی دیجیتال نسبت به ترازو عقربه ای بسیار حساس تر و دقیق تر گردیده است ، دقت ترازو دیجیتال امروزه از اهمیت بسیار زیادی برخودار می باشد که از این جهت نیز تنوع محصولی ترازو آغاز گردید .
کاربرد ترازو در زندگی :
ترازو ها در اندازه ها و مقیاس های مختلف کاربرد های زیادی در زندگی انسان ها دارند. از باسکول ها و اندازه گیری وزن کامیون های بزرگ گرفته تا خرید روزانه ما از سوپر مارکت و تره بار تا معاملات طلا با ترازو های فوق حساس.

 انواع ترازو از لحاظ کاربرد  :
ترازوی فروشگاهی  :
در فروشگاه ها از ترازوی دیجیتالی استفاده می گردد که مطابق با نیاز فروشگاه باید دارای فابلیت هایی باشد ، ترازو فروشگاهی دارای
ترازوی صنعتی  :
گروهی از ترازو می باشند که دارای بدنه ی مقاوم با کاربری متفاوت هستند که از جمله ی این ترازو ها می توان به ترازوی قطعه شمار اشاره کرد که دارای امکان شمارش قطعات بوده و در حین توزین ، تعداد قطعات را نیز شمارش می نماید .
ترازوی خانگی  :
گروهی از ترازوی دیجیتال می باشد که به شکل کاسه ای حالت معمولا تولید می گردد و برای استفاده در آشپزخانه ی منازل مورد استفاده قرار می گیرد از این رو به ترازو خانگی معروف می باشد .
ترازوی زیرپایی :
 گروهی از ترازو دیجیتال است که به شکل بدون عملک بوده و نمایشگر ترازو بر روی بدنه در حال نمایش است و روی نمایشگر با جنس بدنه ی ترازوی دیجیتال پوشیده شده است .
ترازوی فروشگاهی   :
گروهی پر فروش از ترازوی دیجیتال است که در فروشگاه ها مورد استفاده می گردد که تمرکز اکثر تولید کننده گان به دلیل حجم بالایی از فروش بر روی این ترازو قرار گرفته است ، ترازوی فروشگاهی دارای تنوع بالایی است که پیشرفته ترین این ترازو ها ، ترازوی لیبل پرینتر است که همراه با تولید بارکد واقعی امکان هماهنگ شدن با صندوق فروشگاهی را آسان نموده است .
ترازوی آزمایشگاهی  :
گروهی از ترازو های صنعتی است که دارای دقت بسیار بالا و قدرت توزین مواد بسیار ریز گرمی را دارد ، ترازو آزمایشگاهی به صورت رایج دارای محفظه ی توزین است که تاثیر و دخالت هوای محیط ترازو را کاهش می دهد .
ترازوی کفه ا ی :
ساده ترین ترازو ها از یک شاهین و دو پله (کفه ) تشکیل می شود. جسم را برای وزن کردن در یک پله و وزنه ها را در پله دیگر قرار می دهند تا شاهین به حالت تعادل درآید و وزن جسم معلوم گردد.
اساس کار این ترازو  ها بر قوانین اهرم است و دانشمندان عالَم اسلام ، آرای مختلفی در باره به کارگیری آن داشته اند، از جمله الیاس نصیبینی (زنده در قرن چهارم ) در رساله خود در باره ترازو ها، ویژگیهای مطلوب ترازو را برشمرده است (دوما، ج ۲، ص ۴۴۸(

به مرور زمان انواع ترازو، بر اساس نوع کاربرد آنها ساخته شد، برخی از آنها عبارت اند از: قَپان ، ترازو ی آبی ، و ترازو های ترکیبی از جمله ترازو ی حکمت .
این ترازو ها بسیار پیچیده تر از انواع معمولی و ساده ترازو ها بودند و پله های بیشتری داشتند که تعدادشان در پیشرفته ترین آنها به پنج پله می رسید ( رجوع کنید به ادامه مقاله ). وزن کردن اجسام در ترازو های معمولی با معلق ماندن پله ها در هوا صورت می گرفت ، اما در ترازو ی آبی ، جسم موردنظر در آب غوطه ور می شد و بر اساس )اصل ارشمیدس)
وزن مخصوص آن به دست می آمد. در ترازو های ترکیبی ، وزن کردن هم در آب هم در هوا انجام پذیر بود. قپان نیز، برخلاف ترازو های دیگر، فقط یک پله داشت
 ترازوی دیجیتالی :
ترازو دیجیتالی ، ترازویی با مدار الکترونیکی است که با مجموعه ای از برد ها و قطعات دیجیتالی تشکیل شده است ، ترازوی دیجیتال به صورت اتوماتیک پس از قرار دادن کالا روی ترازو توزین نموده و نمایشگر ترازو نیز پس از توزین نتیجه را به نمایش در می آورد .
مفهوم ترازو در گذشته تفاوتی با امروز ندارد اما کارکرد ترازو بسیار متحول گردیده است به گونه ای که توزین توسط ترازو در گذشته حائز اهمیت بوده اما امروزه علاوه بر توزین قابلیت های ترازوی دیجیتال یکی از دلایل خرید ترازو گردیده است و خریدار به روش کارکرد ترازو اهمیت می دهد .
با پیشرفت روز افزون صنعت ترازو ، دستگاه های جدید در مدل های ترازوی لیبل پرینتر ، ترازوی بارکد پرینتر و ترازوی آزمایشگاهی فوق حساس در حال تولید هستند .

تفاوت ترازوی قدیمی و ترازوی دیجیتال :
تفاوت زیادی مابین ترازو دیجیتال و ترازوی قدیمی وجود دارد برای نمونه ترازو های قدیمی به صورت عقربه ای بوده و گاهی نیز سنگی و توزین بر اساس سنگ هایی صورت می گرفت که از جنس آهن بودند و در کفه ی سنگ آهنی با وزن مشخص قرار می گرفت و در کفه ی دیگر کالا توزین می گشت در نمونه های ترازوی عقربه ای نیز توزین با لودسلی که به نمایشگر عقربه ای اتصال داشت صورت می گرفت و وزن با عقربه ها تغییر می نمود .
امروزه ترازوی دیجیتال دارای نمایشگر LCD و LED بوده که نتیجه ی توزین را به صورت اعداد در نمایشگر به نمایش در می آورد از سویی نیز علاوه بر توزین محاسبه قیمت کالای مورد توزین را نیز انجام می دهد و دارای حافظه ی کیبردی برای ثبت نام و قیمت واحد و در انتها محاسبه ی کل فاکتور را داشته و با صدور فاکتور فروش برای مشتری و ذخیره ی اطلاعات در حافظه ی دستگاه اطلاعات را به صورت روزانه ، هفتگی و ماهانه برای فروشگاه امکان انتقال دارد .
علاوه بر تمام قابلیت ها با تولید بارکد برای هر کالا امکان انتقال اطلاعات را به کامپیوتر از طریق بارکد خوان ایجاد نموده و در صورت تمایل فروشگاه در مدل هایی از ترازو نیز اطلاعات کالا را به صورت لیبل یا برچسب صادر نموده و امکان بسته بندی کالای توزین شده را نیز فراهم می آورد .
 اشتباه درباره ترازو :
باید توجه داشت ترازو وسیله‌ای است که جرم اجسام را اندازه‌گیری می‌کند نه وزن آن‌ها. وزن اجسام را با نیروسنج اندازه می‌گیرند. البته خیلی‌ها به اشتباه فکر می‌کنند ترازو وزن را اندازه می‌گیرد ولی این طور نیست ترازو جرم را اندازه می‌گیرد مثلاً وقتی جسمی را با ترازو اندازه می‌گیریم و می‌گوییم مثلاً ۵۰ کیلوگرم است. دقیقاً به جرم آن اشاره کرده‌ایم ولی وزن آن تقریباً ده برابر جرمش است یعنی ۵۰۰ نیوتن. ضرب عدد ۱۰ در مقدار جرم به علت شتاب جازبه زمین است که برابر ۹٫۸ و یا ۱۰ می‌باشد. وسیله اندازه‌گیری جرم اجسام، ترازو و واحد آن گرم، کیلوگرم و … است.